حضرت زهرا(س) در سوره دهر

روزی امام حسن و امام حسین(ع) بیمار شدند و پیامبر گرامی(ص) همراه جمعی از مردم از آن دو بزرگوار عیادت نمود. عیادت کنندگان به امیر المؤمنان گفتند: ابوالحسن! برای بهبودی فرزندانت نذری انجام ده. از این رو، علی(ع) و فاطمه(س) و فضّه خادمه نذر کردند تا در صورت بهبودی حسنین(ع) سه روز روزه بگیرند. دیری نپایید که آن دو بزرگوار شفا یافتند و آن ها طبق نذری که انجام داده بودند، روزه گرفتند. ولی خوراکی در خانه نداشتند. به همین دلیل، علی(ع) از شمعون خیبری یهودی سه صاع (9 کیلوگرم) جو قرض گرفت. یک صاع آن را فاطمه زهرا(س) آسیا کرد و پنج قرص نان به تعداد اعضای خانواده تهیه نمود. آن ها قرص های نان را مقابل خود نهادند تا روزه خویش را افطار کنند. در این لحظه، مستمندی بر درِ خانه آمد و گفت:«سلام بر اهل بیت محمد(ص)! من فقیری بینوا و مسلمان و گرسنه ام. به من غذایی عطا کنید. در عوض، خداوند به شما از غذاهای بهشتی نصیب گرداند.» اهل بیت غذای خود را به وی دادند و آن شب با آب افطار کردند و خوابیدند. فردای آن روز نیز روزه گرفتند. با فرا رسیدن شب، غذایی نزد خود گذاشتند. این بار یتیمی از راه رسید. ایشان غذا را به او دادند. روز سوم اسیری بر در خانه آمد و آنان نیز همان کار قبل را تکرار کردند.

صبح روز بعد، علی(ع) دست امام حسن و امام حسین را گرفت و نزد رسول خدا(ص) شرفیاب شدند. پیامبر اکرم چشمش به آنان افتاد و دید از شدّت گرسنگی مانند جوجه به خود می لرزند. فرمود:« برای من بسیار دردناک است که شما را با چنین حالتی می بینم.» سپس  به پا خاست و همراه آنان به خانه علی آمد. دید فاطمه در محراب عبادت خویش قرار دارد و از گرسنگی شکمش به پُشت او چسبیده و چشمانش به گودی نشسته است. از دیدن این منظره بسیار اندوهناک شد. در این هنگام جبرئیل نازل گشت و گفت:«محمد! این آیات را دریافت نما. خداوند تو را به وجود این اهل بیت تهنیت گفته است.» سپس سوره مبارک دهر را بر وی تلاوت کرد.

فاطمه زهرا(س) از شخصیت هایی است که خداوند بزرگ در حقشان گواهی داده که در جمع نیکان در بهشت از جام آمیخته با عطری دلپذیر، آب می نوشند و به نذر خود وفا می کنند واز روزی که شرّ و عذابش گسترده است، می هراسند. او از کسانی است که غذای خود را عین نیاز به دیگران عطا می کنند و دیگران را بر خود ترجیح می دهند و این کار را در راه خدا به انجام می رسانند و انتظار هیچ گونه پاداشی از آن ها ندارند و در راه رضای حق صبر و بردباری پیشه می کنند و خداوند آن ها را از شرّ آن روزِ عبوس و سخت نگاه می دارد و آنان را با سرور و شادی پذیرا می شود و در برابر صبر و شکیبایی آن ها، جامه های حریر بهشتی به ایشان پاداش می دهد.(1)

1- علی بن محمد ابن اثیر، اُسد الغابة، ج5، ص530. همانند آن در تفسیرهای کشاف زمخشری والکشف و البیان ثعلبی نیشابوری و تفسیر کبیر فخر رازی نیز آمده است. اما در تفسیر قمی، ج2، ص398 به نقل از امام صادق(ص) آمده است که مسکین و یتیم و اسیر در یک شب یکی پس از دیگری رسیدند و آنان هر بار یک سوم خوراکشان را ایثار کردند و سرانجام به آب بسنده نمودند و این سوره در شأنشان فرود آمد. در این گزارش اشکالی راه ندارد. نک: موسوعة التاریخ الاسلامی، ج3، ص22-25؛ تاریخ تحقیقی اسلام، ج4، ص11.